Het gebeurt nog wel eens dat je iets moet doen waarvan je eigenlijk denkt dat je het niet kunt. Nu is mijn ervaring dat je veel meer kunt dan je zelf denkt. Daar zit gelijk een vorm van tegenstelling in, want dat moet je dan wel eerst beseffen. Onlangs merkte ik een soort gedaanteverandering bij een coachee die van mij een opdracht kreeg tijdens een coachsessie. Zijn eigen natuurlijk gedrag veranderde van een vlot pratende jongeman, naar een stotterende puber. Alsof er een knopje werd ingedrukt. Ik intervenieerde hier gelijk op. Het was voor mij helder dat coachee de verandering niet merkte. Bewustzijn is wezenlijk bij een veranderingsproces. Wat als je dan niet ziet wat er met je waarnemingsvermogen gebeurt. Hoe bewust ben je dan nog aan het werk en neem je dan jouw verantwoordelijkheid?
Loslaten?
Om het beste in mensen naar boven te halen is het soms nodig om stil te staan bij wat er (al) is. Als je dat weet kun je verder. Vanaf dat moment kun je leren om los te laten. Loslaten van dat wat niet bij jou past. Eenvoudig is dit niet omdat vasthouden aan je gewoontes en bepaald gevoel van veiligheid kan bieden. Schijnveiligheid zou ik het willen noemen omdat het gelijk de belemmering vormt om verder te ontwikkelen. Je kunt het misschien zelfs zien als een vlucht uit de werkelijkheid. Die reactie heeft zich in de loop der jaren ontwikkeld als een patroon dat je zult moeten doorbreken. De gecoachte bepaalt zelf wat blijft en wat er verdwijnt. Vertrouw hierbij op jouw mogelijkheden en neem dan verantwoordelijkheid.
Reflectie
Een coach zorgt voor de waarneming. Bij mij ligt de verantwoordelijkheid om te benoemen wat ik zie en hierbij voel en ervaar. Het effect van het waargenomen gedrag. Ondanks dat ik vind dat coaching op gelijkwaardigheid moet zijn gebaseerd, is er ongelijkheid op dit punt in de relatie. Een coachee is vaak onvoldoende in staat om bewust zijn denkproces te doorgronden. De emoties die hierbij ontstaan zijn al verwarrend genoeg. En je mag van jouw coach verwachten dat hij dit waarneemt en daar vervolgens op acteert.
Doorbreken
De stagnatie die ontstaat door het denken (en willen voelen) zorgt voor patronen in gedachten en in jouw lichaam. Ook al heb je een goed stel hersenen, uitgebreide opleiding en gelezen over ervaringen in je kinderjaren. Dat hoor ik regelmatig de laatste maanden. Er is veel geschreven over de relatie tussen je kinderjaren en patronen later in je leven. Vraag is wat je daar wijzer van wordt zonder het echt uit te zoeken. Vaak heeft die educatie zelf juist gezorgd voor patronen waar je nu hinder van hebt. Leren is prima maar laat het je niet overnemen.
Vertrouwen
De vraag die ik veel belangrijker vind is of je vertrouwen hebt in jezelf? Zoals ik hierboven al schreef los jij de uitdagingen uiteindelijk zelf op. Als je vindt dat je dat zelf kunt is de volgende vraag of je het ook aandurft een coach te vertrouwen bij jouw ontwikkeling? Je gaat met de hulp van die coach op zoek naar, zoals ik dat altijd noem, de beste versie van jezelf. Zo hebben coach en coachee samen de verantwoordelijkheid om jouw blokkades te verwijderen en ontwikkeling te bevorderen.
Stilstaan
Als ik weer even teruggrijp naar de situatie zoals ik eerder kort beschreef, waarbij coachee bleef hangen en blokkeerde. Mijn opleiders moedigden gelijk ingrijpen hartstochtelijk aan omdat je dan meteen bij dat moment kunt blijven. Die ervaring deel ik inmiddels ook. Ik gaf de coachee dan ook de tijd om te ervaren wat er op dat moment gebeurde. Welk gedrag vertoonde hij, wat was het effect hiervan en wat ervoer en voelde hij zelf? Door hier goed bij stil te staan en dit regelmatig te herhalen herken je deze situaties voortaan sneller. Daardoor kun je een bewuste keuze maken waardoor je de dichter bij de door jouw verwachte uitkomst terecht komt.
Stilte
Coachee vroeg wat hij het kon doen aan het onrustige, of stressgevoel zoals hij dat zelf noemde, dat hij ervoer. De oorzaak was, zo bleek later, zijn drive om alles in een keer goed te willen doen. Mijn antwoord was rust vinden. Even tijd nemen om te beseffen wat er met je gebeurt. Waar zit je ademhaling? Wat gebeurt in je lijf? Ervaar je spanning en waar zit dat? Welke gedachten gaan er nu door je heen. En uiteindelijk wat kun je nu doen om het te veranderen naar voor jou werkbare spanning? Door het stilstaan bij deze vragen en het besef dat hij zelf de keuze heeft, daalde zijn spanning en kon hij zijn gesprek voortzetten. De stilte na het gesprek was prachtig. Het besef van eigen verantwoordelijkheid bij het maken van keuzes snapt hij nu zo gaf hij terug in zijn reflectie.
Kies
Wees je bewust waar je verantwoordelijk voor bent volgens je eigen normen. En volgens anderen dan? Vraag jezelf af: ”Waar voel ik me echt verantwoordelijk voor?” In mijn voorbeeld had coachee niet de opdracht gekregen om het in een keer goed te doen. Dat maakte hij er zelf van. Zorg voor een goede balans hebt bij het verantwoordelijkheid nemen. Neem niet de hele wereld op je schouders en praat hierover met collega’s over taakverdeling. Zelfs bij klanten kun je dit bespreekbaar maken. Want die hebben weinig aan een stotterende en gestreste puber. En je weet nu dat dit helemaal niet nodig is.